İran, ABD’nin İsrail’e takviye vererek savaşa resmen müdahil olması halinde, dünyanın en kritik petrol geçiş noktalarından biri olan Hürmüz Boğazı’nı kapatabileceği ikazında bulundu.
İran Meclisi’nin kıdemli üyelerinden Ali Yezdihah, yarı resmi Mehr haber ajansına yaptığı açıklamada, “Eğer ABD, siyonistlerin yanında savaşa resmen ve fiilen girerse, İran’ın ABD ve Batılı ülkelere baskı uygulamak emeliyle petrol ticaretinin geçişini sekteye uğratma hakkı doğar.” dedi.
Ulusal Güvenlik Komitesi Başkanlık Divanı üyesi Behnam Saeedi ise İran’ın düşmanlarına karşı birçok seçeneği bulunduğunu belirterek, “Hürmüz Boğazı’nın kapatılması bu seçeneklerden biridir” sözlerini kullandı.
Bu açıklamalar, ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’ın nükleer tesislerine yönelik askeri atak buyruğu vermeye giderek yaklaştığı istikametindeki savların gölgesinde geldi.
HÜRMÜZ BOĞAZI NEDEN DEĞERLİ?
Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi’ni Umman Körfezi ve Arap Denizi’ne bağlayan dar bir su yoludur. En dar noktası 33 kilometre olan boğazda, iki taraflı yaklaşık 3’er kilometrelik gemi geçiş koridorları bulunur.
Dünya petrol ticaretinin yaklaşık yüzde 26’sı bu boğazdan geçmektedir. Bu da Hürmüz Boğazı’nı global güç piyasaları açısından stratejik açıdan vazgeçilmez kılar.
Uluslararası Güç Ajansı’na nazaran, boğazdaki rastgele bir kesinti, global petrol piyasalarında önemli sonuçlar doğurabilir.
İRAN HAKİKATEN BOĞAZI KAPATABİLİR Mİ?
İran uzun müddettir Hürmüz Boğazı’nı kapatabileceğini savunuyor. Lakin bu, fizikî olarak bir kapı kapatmak üzere değil.
İran, boğazı “fiilen” kullanılmaz hale getirmeye çalışabilir.
1980’lerdeki İran-Irak Savaşı sırasında İran, Çin üretimi Silkworm füzeleriyle petrol tankerlerini ve yükleme tesislerini gaye almış, süratli botlarla taciz operasyonları düzenlemişti. Bu hücumlar boğazı büsbütün tıkayamasa da sigorta maliyetlerini artırmış ve sevkiyatlarda gecikmelere yol açmıştı.
İŞTE MASADAKİ KAPANMA SENARYOLARI
ABD Kongresi Araştırma Servisi’nin (CRS) bir raporuna nazaran İran, boğazı kademeli olarak tıkamayı hedefleyen çeşitli senaryoları hayata geçirebilir:
1- Boğazın gemi geçişine kapatıldığını ilan ederek, geçiş yapmaya çalışanlara yönelik açık bir tehdit sunmadan caydırıcılık yaratmak
2- Gemi geçişlerine yönelik daha açık tehditler savurarak durdurma, alıkoyma ya da taarruz riskiyle tehdit etmek
3- İhtar ateşi açmak
4- Deniz mayınları döşemek
5- Denizaltılar, savaş gemileri, kıyıdan fırlatılan seyir füzeleri yahut hava araçlarıyla yabancı donanma ögelerine saldırmak
HÜRMÜZ BOĞAZI KAPATILIRSA NE OLUR?
İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatmaya yönelik somut bir adımı, memleketler arası askeri müdahaleyi tetikleyebilir.
Uzman raporlarına nazaran, bu türlü bir teşebbüs şu an için düşük ihtimalli görünse de gerçekleşmesi halinde uzun sürmeyecektir.
Ayrıca İran, petrol yaptırımlarına karşı çıkan kimi ülkelerin dayanağını de kaybedebilir.
