ABD Başkanı Donald Trump ve yakın müttefiki Elon Musk’ın ortasının açıldığına yönelik spekülasyonlar, teknoloji milyarderinin X’te yaptığı bir paylaşımla ayyuka çıktı.
Geçen hafta Hükümet Verimliliği Departmanı’ndaki (DOGE) vazifelerini bırakarak ABD idaresinde oynadığı rolden çekilen Musk, Trump’ın “tek büyük ve hoş yasa” diye nitelendirdiği vergi ve harcama yasa tasarısı için yaptığı yorumda “rahatsız edici bir iğrençlik” nitelemesini kullandı.
Musk salı günü X hesabından yaptığı paylaşımda, “Üzgünüm lakin artık buna dayanamıyorum. Bu devasa, nahoş Kongre harcama tasarısı rahatsız edici bir iğrençlik. Ona oy verenler utansın: Yanlış yaptığınızı biliyorsunuz. Biliyorsunuz” dedi.
TRUMP’IN İSTEDİĞİ YASA NE ÖNGÖRÜYOR?
Musk daha evvel de bu yasa tasarısını eleştirmişti. Lakin son tenkitleri şoke edici derecede sert olarak yorumlandı. X hesabındaki paylaşımında milyarder yasa için, “Zaten devasa olan bütçe açığını 2,5 trilyon dolara (!!!) çıkaracak ve Amerikan vatandaşlarını ezici bir biçimde sürdürülemez bir borç yükü altına sokacak” sözlerini de kullandı.
Musk ayrıyeten, “Kongre Amerika’yı iflas ettiriyor” dedi.
İngilizce ismiyle “One Big Beautiful Bill Act” diye nitelenen bu yasa tasarısı Trump’ın ikinci başkanlık devrindeki en büyük iç siyaset teşebbüsü olarak görülüyor. Ferdi ve kurumsal vergi indirimlerini sürdürmeyi hedefleyen yasa, Trump’ın seçim kampanyası sırasındaki birtakım vaatleriyle dengeli.
Örneğin yasa, bahşiş, fazla mesai ve araç kredisi faizleri üzerindeki vergileri kaldırarak çalışanların gelirlerini artırmayı amaçlıyor. Çocuk vergi kredisi 2028’e kadar 2 bin 500 dolara çıkarılırken, toplumsal sigortanın cinsiyet geçiş tedavileri ve belli sivil toplum kuruluşlarına yönelik fonlaması da yasaklanıyor.
Ancak yasanın kimi kararlarının Musk’ın çıkarlarıyla çatıştığı yorumları da yapılıyor. Ayrıyeten argümanlara nazaran, iki yakın müttefikin ortasının bu kadar açılmasının gerisinde Musk’ın Starlink projesi ve Tesla firmasının çıkarları da yer alıyor olabilir.
ELEKTRİKLİ ARAÇ VERGİSİ
Yasa, Musk’ın Tesla’sı üzere araba üreticilerine yarar sağlayan elektrikli araç vergi kredisinin kesilmesini öngörüyor. Nisan sonu prestijiyle Tesla, kredi ve başka şirket problemleri ismine lobi faaliyetlerinde bulunmak için en az 240 bin dolar harcamıştı. Axios’a konuşan kaynaklar, Musk’ın sahne gerisinde maddedeki bu tedbiri savunduğunu, fakat öfkeyi dindiremediğini sav etti.
DOGE’DAN AYRILMAK İSTEMEDİ Mİ?
Musk’ın DOGE’da resmi bir misyonu olmasa da Beyaz Saray’da “özel hükümet çalışanı” statüsündeydi. Lakin yeni yasa tasarısı fiyatsız danışmanlık durumları için 130 günlük mühlet hududu getirdi. Musk’ın ise bu müddetin ötesinde vazifede kalmak istediği öne sürülüyor.
Milyarderin DOGE’daki faaliyetleri son devirde Cumhuriyetçilerin de kıymetli bir kısmını kızdırmıştı. Hatta ABD basını, evvelki aylarda yapılan kabine toplantılarında Musk’ın direkt bakanlarla çatıştığını ileri sürmüştü. Bu kişiler arasında Ulaştırma Bakanı Sean Duffy ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio da vardı.
STARLİNK TARTIŞMASI
Axios’a konuşan kaynaklar, Musk’ın Federal Havacılık Yönetimi’nin Starlink uydu sistemini ulusal hava trafiği denetimi için kullanmasını istediğini savunuyor. Lakin havacılık yönetiminin, çıkar çatışmasını tedbire emeliyle ve teknolojik nedenlerden ötürü buna karşı çıktığı öne sürülüyor.
NASA’DAKİ İSMİN GERİ ÇEKİLMESİ
Musk için bardağı taşıran son damla, cumartesi gecesi Trump’ın, milyarderin yakın müttefiki olan Jared Isaacman’ı NASA yöneticiliğinden çekmesi olabilir. Isaacman, daha evvel iki defa Musk’ın SpaceX şirketi ile uzaya uçmuştu.
Isaacman’in NASA yöneticiliğindeki adaylığının, Demokratlara yaptığı bağış sebebiyle geri çekildiği ileri sürülmüştü. Lakin ABD basınına yansıyan haberlere nazaran, Isaacman yaptığı bağışları öncesinde açıklamıştı ve Cumhuriyetçi Lider Trump’ın da bu durumdan haberi vardı.
Üstelik Isaacman’ın adaylığının düşürülmesinin gerisinde Musk ile çatışan Başkanlık Çalışanı Ofisi müdürü Sergio Gor’un olduğu tezi da süratle yayılmıştı. Axios’a konuşan Beyaz Saray yetkililerinden biri, “Bu, Sergio’nun Musk’a ‘defol git’ demesiydi” sözlerini kullandı.
MUSK KIRGIN
Öte yandan kimi kaynaklar Musk ve Trump hala arkadaş ve müttefik olmaya devam ettiğini savunuyor. Her ikisiyle de sık sık bağlantı halinde olduğu belirtilen iki kaynak, Axios’a ittifaklarının bozulmadığını söyledi.
Ancak Trump’ın, Musk’ın yasa tasarısına yönelik toplumsal medya sabotajından biraz rahatsız olduğu da sav ediliyor. Diğer bir kaynak ise, “Elon çok kırıldı” tabirlerini kullandı.
